Sevgili Metin Öncel ‘in, son derece detaylı olarak hazırladığı yazı dizimiz devam ediyor. Bu hafta paylaştığımız başlık, sadece havacılık sektörü için değil, kariyerine etkili başlangıç yapmak isteyen tüm gençleri kapsayan bir başlık.

Kariyere Giriş

Özgeçmiş, portföy ve projeler, sizi kağıt üzerinde (ve dijital ortamda) görünür kılan ilk adımlardır. Burada hatırlatmak isterim ki “hangi bölümü okudunuz, hangi üniversiteden mezunsunuz, ortalamanız kaç” gibi sorulara ek olarak “hangi somut çıktılar ürettiniz” sorusu da önemlidir. Somut çıktılar üretmek için üniversite döneminde veya mezuniyet sonrası kariyerinize katabilecekleriniz aşağıdakiler gibi olabilir.

• Makaleler, tezler, yazılar: Üniversite döneminde veya sonrasında bir konferansta sunulan bildiriler, akademik dergilerde yayımlanan makaleler ya da teknik bloglarda paylaşılan yazılar önemli çıktılardır. Bunlar yalnızca akademik çevrede değil, endüstride de “problem çözme, araştırma yapma ve bilgiyi yayma” becerilerinizi gösterir. Örneğin, bir mühendislik problemini çözüm sürecinizi teknik bir blog yazısı olarak kaleme almanız bile, özgeçmişte somut bir değer taşır. Tezinizde geliştirdiğiniz bir yöntem ya da yaptığınız bir deney, şirketlerin/kurumların ilgilendiği alanla örtüştüğünde, bu sizi ön plana çıkarır.
• Prototip ve kendi geliştirdiğiniz projeler: Kendi imkanlarınızla tasarlayıp ürettiğiniz cihazlar, yazılımlar veya sistemler hem yaratıcılığınızı hem de kaynakları verimli kullanma becerinizi gösterir. Örneğin, bir dişli kutusunun prototipini üretmek, bir drone için basit bir uçuş kontrol sistemi geliştirmek ya da MATLAB/Python ile bir simülasyon aracı yazmak gibi çıktılar, sektörde “bu kişi sadece teoriyi değil, pratiği de biliyor” mesajını verir. 
• Uluslararası ve ulusal sertifikalar: Project Management Professional (PMP), Six Sigma Green Belt, TOEFL/IELTS (dil için), EASA Part-66/147 eğitimleri (havacılık). Ayrıca Türkiye’de işe girişte ALES ve İngilizce sınavları da önemli kriterler arasındadır. Bu sertifikalar, yalnızca teorik bilginizi değil, belirli bir alanı profesyonel ölçekte uygulayabilme yetkinliğinizi gösterir. Örneğin PMP, yönetsel pozisyonlara açılan bir kapı olurken; Six Sigma kalite yönetimi süreçlerinde fark yaratır.
• Yazılım firmalarının resmi eğitimleri: Örneğin MATLAB/Simulink (MathWorks), CATIA/3DEXPERIENCE (Dassault Systèmes), Ansys Fluent/Mechanical (Numesys TR). Bu eğitimler, yalnızca yazılımı kullanmayı öğretmekle kalmaz; aynı zamanda endüstrinin kabul ettiği standart metodolojilerle çalıştığınızı gösterir. Özellikle havacılık, otomotiv ve savunma gibi sektörlerde “resmi eğitim” almış olmak, işe girişte güçlü bir referans oluşturur.
• Online platformlar: Coursera, Udemy, edX, Khan Academy gibi platformlarda mühendislik ve yazılım dersleri de ekstralar arasına girmektedir. Bu tür eğitimler yalnızca özgeçmişinizi zenginleştirmez; aynı zamanda mülakatlarda da “ben kendimi sürekli geliştirmek isteyen biriyim” mesajını verir. Tabi bazen çok fazla bu eğitimlerle vakit geçirip somut projeler yapmamak da sertifika avcısı gibi negatif etki bırakabilir.

Büyük firmalarda yapılan stajlar sadece deneyim değil, aynı zamanda network fırsatıdır. Birçok öğrenci staj yaptığı kurumda mezuniyet sonrası işe başlama imkanı bulur. O yüzden stajları “zorunlu görev” değil, “işe giden ilk basamak” olarak görmek gerekir. Stajlarda maalesef çok sık görüşülmeyeceği, bilgi aktarımının işleri aksatacağı ve jenerasyon farkı gibi durumlardan dolayı mühendisler sizlere soğuk davranabilir. Ama isteyen taraf olduğunuz taktirde sizi mutlaka gören olacaktır. Ve tavsiyem sektör dinamikleri, şirketin yapısı, yapılan işlerin büyüklüğü gibi şeyleri iyice kavrayın.

Soft skills yani sosyal beceriler ise teknik bilginin kapıyı araladığı koşulda size kapıyı açan ve içeride tutan şeylerdir.

• İletişim ve iş birliği: Üniversitede veya projelerde yaşadığınız ekip çalışmaları, iş hayatında da doğrudan karşılık bulabilir. Örneğin Teknofest’te yaşadığım deneyim, görev dağılımının net olmamasının verimliliği nasıl düşürdüğünü bana öğretti. Bu farkındalık iş hayatında da çok işime yaradı. İletişim ise içinde “iş” bulunduran bir kavram olduğunu unutmamanızı tavsiye ederim. Sonuçta her iletişim ile işler yürütülemeyebilir. Karşımızdakine göre iletişim kurmak faydalı olacaktır.
• Sorumluluk alma ve öz disiplin: İşleri zamanında ve doğru şekilde yapmak ertelemeyi engeller ve bizi mükemmeliyetçilik anlayışından kurtarabilir. Sorumluluk alınca insan farklı deneyimlerle anı yaşar. Çünkü sorumlu olduğumuzda dikkat etme, çıktısını görme gibi durumlarda bilinçli oluruz.
• Problem çözme ve sabır: Mühendislikte çoğu zaman sorunlar hemen çözülmez; çözüm odaklı kalmak sizi diğerlerinden ayırabilir. Ayrıca sorunun kök nedenini iyi belirleyip onu akılda tutmak problem çözmenin anahtarı sayılabilir.
• Uyum yeteneği: Yeni bir şirkete girerken teknik bilginizi hemen gösterebilirsiniz; ama esas uzun vadeli başarı, farklı departmanlarla uyumlu çalışabilmekten geçer. Bu yeteneği yazının işe başlangıç kısmında detaylandıracağım.